Cando ti volvas…
NA MATRICIAL GALIZA, SEMPRE TÚA,
que dende a Torre de Hércules ao Miño
un facho acenderá por cada illa,
cando ti volvas polo mare;
de toxo unha fogueira en cada monte;
cando ti volvas polo mare;
dos castros na coroa unha cachela,
cando ti volvas polo mare;
unha loura candea en cada pino,
cando ti volvas polo mare;
o seu cirio de frouma os alciprestes,
cando ti volvas polo mare;
luces de ardora branca en cada mastro,
cando ti volvas polo mare;
un farol mariñeiro en cada dorna,
cando ti volvas polo mare;
veliñas á xanela en cada casa,
cando ti volvas polo mare;
e as pérolas das bágoas derramadas,
cando ti chegues polo mare;
cando ti chegues polo mare…Galiza, 1954
Valentín Paz-Andrade: “Pranto matricial” (1955)
“Eu son un rei. Un labrego do tempo dos Sputniks.”
Como nos gusta despedir a semana con música! E se o que pinchamos é algo tan auténtico como o que vos traemos hoxe… Veredes.
A Revista Arraianos publicou o mes pasado un monográfico sobre a figura de Celso Emilio Ferreiro. Co exemplar, titulado Celso Emilio fai 100 anos,
entregábase un sinxelo no que O Vero, O Leo, e O García, os compoñentes do grupo Labregos do tempo dos Sputniks (xa vos decataredes de onde sacaron o nome)
interpretan un poema de Celso Emilio, O meu reinado, musicado de modo espectacular (dádelle ao play, dádelle…).
O meu reinado
Eu son o rei de min mesmo;
goberno o corazón
na libertá do vento e dos camiños.
Eu obedezo ás miñas propias leises
i os meus decretos sigo ao pé da letra.
Un cetro de solpores,
unha croa de nubes viaxeiras,
un manto avermellado
de soños i esperanzas
no limpo alborexar de cada día,
dame o poder lexítimo do pobo.
Represento aos calados,
interpreto aos que foron
voces da terra nai
nos antergos concellos da saudade.
Eu son un rei.
Un labrego do tempo dos sputniks.Celso Emilio Ferreiro: “Longa noite de pedra” (1962)
Que vos pareceu? É espectacular ou non? O tema está dispoñible para descarga aquí, e se queredes máis información sobre estre grupo compostelán, podedes atopala visitando o seu Facebook.
Un xaneiro con Wislawa Szymborska
Wislawa Szymborska estivo presente en tódalas aulas do noso colexio o mes pasado. O calendario solidario da FISC, a ONG da Compañía de María, adicado este ano ás Mulleres Premio Nobel, tíñalle reservado o mes de xaneiro á poetisa polaca. Esperou Wislawa a que lle deramos a volta á folla para marchar: onte falecía na súa casa de Cracovia aos 88 anos de idade.
Se queredes coñecer a súa obra, recomendámosvos a antoloxía Versos escollidos, de Edicións Positivas, que se converteu o pasado mes de decembro na primeira tradución ao galego da mesma. Este traballo de Lucía Caeiro, que se achegou á figura da Premio Nobel de Literatura de 1996 durante a súa estadía como lectora en Varsovia, onde entablou amizade coa neta adoptiva de Szymborska, Maria Filipowicz-Rudek (directora do Centro de Estudos Galegos de Cracovia), recolle, en versión bilingüe, 84 poemas da Premio Nobel de Literatura de 1996.
Versos escollidos
Wislawa Szymborska
Edicións Positivas (2011)
Entre eles atopamos este Vietnam:
Vietnam
Muller, como te chamas? –Non sei.
Cando naciches, de onde es? –Non sei.
Porque escavaches esta gorida na terra? –Non sei.
Dende cando te agochas aquí? –Non sei.
Porque me mordiches no dedo anular? –Non sei.
Sabes que non che imos facer nada malo? –Non sei.
De parte de quen estás? –Non sei.
Agora estamos en guerra, tes que elixir. –Non sei.
A túa aldea aínda existe? –Non sei.
Estes son os teus fillos? –Si.
Unha monada (1967)
Longa noite de pedra
No meio do caminho tinha uma pedra
tinha uma pedra no meio do caminho
tinha uma pedra
no meio do caminho tinha uma pedra.
Carlos Drummond de AndradeO teito é de pedra.
De pedra son os muros
i as tebras.
De pedra o chan
i as reixas.
As portas,
as cadeas,
o aire,
as fenestras,
as olladas,
son de pedra.
Os corazós dos homes
que ao lonxe espreitan,
feitos están
tamén
de pedra.
I eu, morrendo
nesta longa noite
de pedra.Celso Emilio Ferreiro: “Longa noite de pedra” (1962)
Adiós ríos, adiós fontes
Adiós, ríos; adiós, fontes;
adiós, regatos pequenos;
adiós, vista dos meus ollos:
non sei cando nos veremos.–Miña terra, miña terra,
terra donde me eu criei,
hortiña que quero tanto,
figueiriñas que prantei,–prados, ríos, arboredas,
pinares que move o vento,
paxariños piadores,
casiña do meu contento,–muíño dos castañares,
noites craras de luar,
campaniñas trimbadoras
da igrexiña do lugar,–amoriñas das silveiras
que eu lle daba ó meu amor,
caminiños antre o millo,
¡adiós, para sempre adiós!–¡Adiós groria! ¡Adiós contento,
¡Deixo a casa onde nacín,
deixo a aldea que conoso
por un mundo que non vin!–Deixo amigos por extraños,
deixo a veiga polo mar,
deixo, en fin, canto ben quero…
¡quen pudera no o deixar…!………………………….
–Mais son probe e, ¡mal pecado!,
a miña terra n’é miña,
que hastra lle dan de prestado
a beira por que camiña
ó que naceu desdichado.–Téñovos, pois, que deixar,
hortiña que tanto amei,
fogueiriña do meu lar,
arboriños que prantei,
fontiña do cabañar.–Adiós, adiós, que me vou,
herbiñas do camposanto,
donde meu pai se enterrou,
herbiñas que biquei tanto,
terriña que nos criou.–Adiós Virxe da Asunción,
branca com’un serafín:
lévovos no corasón;
pedídelle a Dios por min,
miña Virxe da Asunción.–Xa se oien lonxe, moi lonxe,
as campanas do Pomar;
para min, ¡ai!, coitadiño,
nunca máis han de tocar.–Xa se oien lonxe, máis lonxe…
Cada balada é un dolor;
voume soio, sin arrimo…
Miña terra, ¡adiós!, ¡adiós!–¡Adiós tamén, queridiña…!
¡Adiós por sempre quizais…!
Dígoche este adiós chorando
desde a beiriña do mar.–Non me olvides, queridiña,
si morro de soidás
tantas légoas mar adentro…
¡Miña casiña!, ¡meu lar!Rosalía de Castro: “Cantares gallegos” (1863)
Deitado frente ao mar…
Lingoa proletaria do meu pobo
eu fáloa porque sí, porque me gosta,
porque me peta e quero e dame a gaña
porque me sai de dentro, alá do fondo
dunha tristura aceda que me abrangue
ao ver tantos patufos desleigados,
pequenos mequetrefes sin raíces
que ao pór a garabata xa nan saben
afirmarse no amor dos devanceiros,
falar a fala nai,
a fala dos abós que temos mortos,
e ser, co rostro erguido,
mariñeiros, labregos do lingoaxe,
remo i arado, proa e rella sempre.Eu fáloa porque sí, porque me gosta
e quero estar cos meus, coa xente miña,
perto dos homes bos que sofren longo
unha historia contada noutra lingoa.Non falo pra os soberbios,
non falo pra os ruís e poderosos,
non falo pra os finchados,
non falo pra os valeiros,
non falo pra os estúpidos,
que falo pra os que agoantan rexamente
mentiras e inxusticias de cotío;
pra os que súan e choran
un pranto cotidián de volvoretas,
de lume e vento sobre os ollos núos.
Eu non podo arredar as miñas verbas
de tódolos que sofren neste mundo.
E ti vives no mundo, terra miña,
berce da miña estirpe,
Galicia, doce mágoa das Españas,
deitada rente ao mar, ise camiño…Celso Emilio Ferreiro: “Longa noite de pedra” (1962)
Quero esa camiseta!
Algún día vos teremos que falar de Rei Zentolo, a empresa galega famosa polas súas camisetas, pero empezamos por lembrarvos a homenaxe que lle tributaron o ano pasado a Uxío Novoneyra a través deste marabilloso diseño, plasmado nunha camiseta que aínda podedes atopar á venda no seu sitio web.
DO COUREL A COMPOSTELA
Só tein os nosos nomes no censo,
Que astra a nosa suor sin alento se perde na terra.GALIZA, ¿será a miña xeración quen te salve?
¿Irei un día do Courel a Compostela por terras liberadas?
¡Non, a forza do noso amor non pode ser inútile!Uxío Novoneyra: Os eidos (1955)
Quero unha! ;)
2010
Esta semana celebramos no noso Colexio o Día das Letras Galegas 2011, adicado a Lois Pereiro. Pero… lembrades a que figura se lle adicou o ano pasado? A Uxío Novoneyra.
Lembrádelo?
LETANÍA DE GALICIA
GALICIA digo eu ún di GALICIA
GALICIA decimos todos GALICIA
hastr’os que calan din GALICIA
e saben sabemosGALICIA da door chora á forza
GALICIA da tristura triste á forza
GALICIA do silencio calada á forza
GALICIA da fame emigrante á forza
GALICIA vendada cega á forza
GALICIA tapeada xorda á forza
GALICIA atrelada queda á forzalibre pra servir libre pra servir
libre pra non ser libre pra non ser
libre pra morrer libre pra morrer
libre pra fuxir libre pra fuxirGALICIA labrega GALICIA nosa
GALICIA mariñeira GALICIA nosa
GALICIA obreira GALICIA nosa
GALICIA irmandiña
GALICIA viva indarecóllote da TERRA estás mui fonda
recóllote do PUEBLO estás n’il toda
recóllote da HISTORIA estás borrosarecóllote i érgote no verbo enteiro
no verbo verdadeiro que fala o pueblo
recóllote pros novos que vein con forza
pros que inda non marcou a malla d’argola
pros que saben que ti podes ser outra cousa
pros que saben que o home pode ser outra cousasabemos que ti podes ser outra cousa
sabemos que o home pode ser outra cousaUxío Novoneyra
Breve encontro: Lois comiqueiro
Agardando a que chegue xuño para poder desfrutar de Lois Pereiro. Breve encontro. Un achegamento comiqueiro á obra e vida do poeta na súa totalidade.
Polo momento, Xerais ofrécenos a posibilidade de adiantar a lectura dun dos capítulos desta novela gráfica de Jacobo Fernández Serrano que se constitúe nunha das aproximacións máis orixinais de cantas levamos visto ao longo deste ano á figura do poeta monfortino.
“Sobrevoabas un día o meu espacio aéreo
rozándome coas plumas levemente
e desaparecías cun rumor minguante
como a visión dun soño
fracasado.”Lois Pereiro, “(Breve encontro)”
Pinchade aquí ou nas imaxes inferiores para acceder ás 24 páxinas de adianto en formato pdf.
O Vento Lois sopra en Ferrol… e ata en París!
Nesta semana previa ao Día das Letras Galegas, raro é o día no que non haiba algún acto, grande ou pequeno, adicado á lembranza da figura de Lois Pereiro e á difusión da súa obra. Hoxe terá lugar un dotado dun carácter moi especial, posto que se celebrará de forma simultánea (hoxe 12 de maio) en 24! cidades e vilas de toda Galicia, do resto de España e ata de Francia!
Vento Lois, así se chama o evento, componse da lectura dun manifesto (o manifesto loisista, que podedes ler aquí), dunha lectura de poemas do autor monfortino e de textos sobre Lois e para Lois e, para rematar, de música, en vivo… ou gravada. ;)
A relación de localidades? Cerceda, Monforte, Noia, Santiago, Sarria, Bergondo, Gondomar, Carballo, Vigo, Sada, Ribeira, Lalín, Ourense, A Coruña, Betanzos, Bueu, Tui, Arteixo, Cangas, Madrid, Limoges e París!
E cerca de nós, sentiremos o Vento Lois en Ferrol, a través dun acto que terá lugar no Cantón de Molíns e que está organizado polo Ateneo Ferrolán en colaboración co Concello, e en Fene, no Casino de Perlío. A hora de comezo é, en ambos casos, e como na maioría dos actos programados para hoxe, as 8 da tarde.
Animádesvos a participar?
Lois Pereiro metido nunha bolsa
O sábado fun facer a compra ao Gadis e atopeime con Lois Pereiro metido nunha bolsa.
TRANSMIGRACIÓN
Esta enerxía xa non vai ter fin
non foi creada nin será destruída.
Irá ocupando diferentes vidas,
transformándose en emocións alleas
situadas noutros corpos paralelos,
en simultáneas procesións
sen pausa.Nun cálido universo apaixonado
voume dosificando con usura,
ata que chegue a hora de voltar,
canso e feliz,
ó punto de partida.Lois Pereiro: Poesía última de amor e enfermidade (1995)
O mes de maio ten estas cousas. ;)
Dende Redondela a Caranza
Que bonito nos quedou o colexio decorado cos carteis sobre a vida de Lois Pereiro deseñados polo CEIP de Laredo de Chapela (Redondela)!
Unha escolma da súa poesía en palabras.
Tinta de lura para ir á moda
En Xavedes! estamos atentos ás últimas tendencias. Xa podedes atopar en Toupa.net (e proximamente nun sitio web propio) as camisetas do proxecto Tinta de Lura.
Como eles mesmos nos explican,
O proxecto Tinta de Lura nace co propósito de difundir e realizar unha promoción da literatura galega, máis concretamente da poesía galega, a través de novas canles.
Unha desas canles é a creación, distribución e venda dunha colección de camisetas deseñadas a partir de textos de carácter poético pertencentes a diversos autores galegos. Tédelas normais
, entalladas
e para nenos.
A colección componse, polo momento, de textos de Estíbaliz Espinosa, Lois Pereiro, Lupe Gómez, Manoel Antonio, O Leo, Rosalía de Castro e Valentina Carro. Os prezos? Ao redor dos 16 €.
Sedíame eu na ermida de San Simón
Sedia-m’ eu na ermida de San Simion
e cercaron-mi as ondas, que grandes son:
eu atendend’ o meu amigo,
eu atendend’ o meu amigo!Estando na ermida ant’ o altar,
(e) cercaron-mi as ondas grandes do mar:
eu atendend’ o meu amigo!
eu atendend’ o meu amigo!E cercaron-mi as ondas, que grandes son,
non ei (i) barqueiro, nen remador:
eu atendend’ o meu amigo!
eu atendend’ o meu amigo!E cercaron-mi as ondas do alto mar,
non ei (i) barqueiro, nen sei remar:
eu atendend’ o meu amigo!
eu atendend’ o meu amigo!Non ei i barqueiro, nen remador,
morrerei fremosa no mar maior:
eu atendend’ o meu amigo!
eu atendend’ o meu amigo!Non ei (i) barqueiro, nen sei remar
morrerei fremosa no alto mar:
eu atendend’ o meu amigo!
eu atendend’ o meu amigo!Mendinho (c. 1300)
Son de poetas: unha antoloxía da poesía galega diferente
Esta poesía de Álvaro Cunqueiro que vos trouxemos hoxe vainos dar pé para vos introducir un interesantísimo sitio web. A ver… porque a poesía sóavos, non? No niño novo do vento é un dos poemas máis coñecidos da nosa lingua, grazas sobre todo ás adaptacións musicais que dela se teñen feito.
Todo parte da adaptación que dela fixo Luís Emilio Batallán alá polo ano 1975 no seu disco Ahí ven o maio.
Logo virían a revisión de Amancio Prada (1987)
, a versión heavy! de Astarot (2000)
, a voz de Laura Alonso nas mans de Milladoiro (2008)
e a transformación pop a cargo de Xoel López.
E de onde sacamos toda esta información? Pois de son de poetas (sondepoetas.blogspot.com), unha páxina froito do traballo do Equipo de Normalización e Dinamización Lingüística do IES David Buján de Cambre que recolle unha completa (completísima) antoloxía da poesía galega musicada.
Na imaxe superior (pinchade nela para ampliala) tedes unha explicación do funcionamento do sitio, no que como podedes comprobar se recollen, clasificados por épocas, unha gran variedade de poemas escritos no noso idioma. Todos teñen algo en común: que foron musicados nalgunha ocasión. En son de poetas poderemos desfrutar da lectura das poesías de Ricardo Carvalho Calero, Rosalía de Castro ou Celso Emilio Ferreiro, pero tamén da escoita das interpretacións que grupos como Fanny + Alexander, Luar na Lubre ou Quempallou fan dos seus textos.
Antolóxico! ;)
No niño novo do vento
No niño novo do vento
hai unha pomba dourada,
meu amigo!
Quén poidera namorala!Canta ao luar e ao mencer
en frauta de verde olivo.
Quén poidera namorala,
meu amigo!Ten áers de frol recente
cousas de recén casada,
meu amigo!
Quén poidera namorala!Tamén ten sombra de sombra
e andar primeiro de río.
Quén poidera namorala,
meu amigo!Álvaro Cunqueiro: “Cantiga nova que se chama riveira” (1933)
Mundo Lois
Como xa saberedes (e se non quedades avisados), o vindeiro Día das Letras Galegas está adicado á figura do poeta monfortino Lois Pereiro.
Tempo haberá ata o 17 de maio de viaxar a través da súa obra, pero xa van chegando noticias de distintas actividades que terán lugar durante este ano. Unha das que máis chama a atención é Mundo Lois, un espectáculo escénico (cun importante peso audiovisual) baseado nos seus textos. Un espectáculo que xorde dunha idea do polifacético Antón Reixa (amigo do autor) e que está dirixido polo mugardés Lino Braxe.
Desde a superficie dun novo e imprevisto Salvamento
Sería a luz que me alagaba os ollos
da vida roubada á morte veciña
pero todos me apalpaban incrédulos
colléndome das mans.Todos aqueles que me amaran morto
amábanme máis vivo.Abríranse dúas portas en direccións opostas
e escollín a que se abría cara a vida
co sol entrando a eito polas fiestras.Tería que reanudarme
e regresar á miña propia vida
sen contaxiarme outra vez de min mesmo.Retocaría o guión
e mudaría outra vez de personaxe
retomando a perdida
aprendizaxe.Lois Pereiro: “Poesía última de Amor e Enfermidade (1992-1995)” (1995)
Mundo Lois vén de presentar a súa páxina web, mundolois.gl. Aquí vos deixamos a ligazón, para que lle podades botar un vistazo.
Xavedes! 
Comentarios recentes